Η ΣΚΟΠΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
Η ΣΚΟΠΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
Οι Σκοπελίτες ήταν φιλοπάτριδες και τούτο αποδεικνύεται απο την μεγάλη τους συμβολή στην ελληνική επανάσταση του 1821 αλλά και στα προεπαναστατικά κινήματα στην Θεσσαλομαγνησία. Στον αγώνα για την ελευθερία θα δώσουν ενεργό παρόν παρέχοντας όλο το “έχειν” τους για τον ιερό αυτόν σκοπό. Τον Μάϊο του 1821 ζητόυν απο τους Υδραίους να τους στείλουν <<την αναγκαία ύλην εις πόλεμον και εις τροφάς....>> ανταλλάζοντας το κρασί τους και μαζί με τους Σκιαθίτες παρέχουν άσυλο σε 70 χιλιάδες Έλληνες πρόσφυγες απο την Θεσσαλία και την Μακεδονία που κατέφυγαν εδώ ύστερα απο την αποτυχία που είχαν τα απελευθερωτικά κινήματα σε αυτές τις περιοχές. (1)
Τα αποτυχημένα κινήματα και οι πρόσφυγες
Η Σκόπελος "ματώθηκε" απο τα επαναστατικά κινήματα των οπλαρχηγών του Ολύμπου και μετά τις αποτυχημένες προσπάθειές τους, έλαβε ενεργό συμμετοχή στην επαναστάση του 1821 θυσιάζοντας το "βιο" της σε πλοία και ναυτικό. Τα χρόνια της επανάστασης εγκαταστάθηκαν στο νησί της Σκόπελου αρκετοί πρόσφυγες απο τη Μακεδονία, Θεσσαλία και την Εύβοια, οι οποίοι ενσωματώθηκαν με τους ντόπιους και επηρέασαν σε σημαντικό βαθμό τα έθιμα, τις παραδόσεις, την αρχιτεκτονική και διαμόρφωσαν τον ιδιότυπο χαρακτήρα των Σκοπελιτών. (2)
Οι κοινωνικές τάξεις
Η κοινωνική διάρθρωση που επικράτησε κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας στο νησί της Σκοπέλου, επηρέασε σε πολύ μεγάλο βαθμό τις συνήθειες των κατοίκων και τον τρόπο ζωής τους. Στο νησί υπήρξαν δύο τάξεις απο τη μια η άρχουσα τάξη που την αποτελούσαν οι καραβοκύρηδες και οι μεγαλοκτηματίες και απο την άλλη ο απλός λαός δηλαδή οι εργάτες, αγρότες, μικροκτηματίες κτλ. Το χάσμα των δύο τάξεων ήταν τόσο μεγάλο που δεν υπήρχε καμία περίπτωση γεφύρωσης. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί οτι κοινωνική τάξη στο νησί αποτελούσαν και οι κληρικοί, η οποίοι ανήκαν στην άρχουσα τάξη. (3)
Στην μητροπολιτική εκκλήσια της Χώρας της Γεννήσεως του Χριστού, στο καμπαναριό της υπάρχει η καμπάνα που δώρισε ο Αλέξιος Ορλώφ στους Σκοπελίτες για την πολύτιμη βοήθεια τους στην ναυμαχία του Τσεσμέ το 1770, όπου και καταστράφηκε ο τουρκικός στόλος. (3α)
Ο ηρωισμός του Σκοπελίτη πλοίαρχου Κωνσταντίνου Μανωλάκη
και ο πλοίαρχος Γεώργιος Καμπούρης.
Τον Μάιο του 1821 όταν επαναστάτησε η Θεσσαλομαγνησία με αρχηγό τον Άνθιμο Γαζή και οπλαρχηγό τον Κυρ. Βασδέκη, ο Σκοπελίτης πλοίαρχος Κωνσταντίνος Μανωλάκης κατέπλευσε με δικά του έξόδα με το εξοπλισμένο σκάφος του, το οποίο ήταν επανδρωμένο με Σκοπελίτες ναύτες στον Παγασητικό Κόλπο (11 Μαίου) και επι 10 ημέρες βομβάρδιζε ασταμάτητα τα τουρικικά φρούρια, βοηθώντας σημαντικά τους επαναστάτες της Θεσσαλίας. Το υπ' αριθμό 1. έγγραφο της Βουλής Μαγνησίας αναφέρεται στον ηρωισμό και τις υλικές θυσίες του γενναίου πλοιάρχου Μανωλάκη:
<<........Πιστοποιείται δια του παρόντος οτι το καράβι του Κων/νου Μανωλάκη εκ Σκοπέλου αρματωμένον καλώς και με ανθρώπους και με κανόνια και με μπαρούτια και με μπάλαις με ίδια του έξοδα φιλογενεία φερόμενον, εξέπλευσε κατά του κοινού εχθρού και ήλθεν εις βοήθεια του τόπου μας, το οποίον αφού έφτασεν εις το κάστρον του Γόλου κατά την 11 Μαίου, έρριψεν κανόνια κατά του κάστρου καταπολεμών τον εχθρόν ακατάπαυστως εν διαστημάτι δέκα ημερών, ώστε κατεκαυσεν όλας του τας πυροβόλους ύλας του.
Ο καπετάνιος τούτου πλήρης ενθουσιασμού ήρχετο έξω εις την ξηράν με αρματωμένους ανθρώπους του και συνεβοήθη τους εντόπιους συναγωνιζόμενος κατά των αγαρηνών, μη φειδόμενος μήτε στόματα, μήτε αργύρια, μήτε άλλο τι προς κατατρόπωσιν του εχθρού.
Όθεν και προς απόδειξιν τς φιλελευθερίας τους και φιλογενείας και γενναιότητός του και των ανδρών εξόδων του καραβίου εδόθη το παρόν εσφραγισμένον τη σφραγίδη της κοινότητος των εικοσιτεσσάρων χωρίων.>>
Υπέροχος πατριώτης και αγωνιστής υπήρξε και ο πλοίαρχος Γεώργιος Καμπούρης. Κάτοχος ενός βρικίου 240 τόνων, δεν δίστασε να λάβει μέρος στην επανάσταση και να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην πατρίδα, αγωνιζόμενος δίχως πληρωμή και αποζημίωση. (4)
Οι Πρόσφυγες:
Από τις μεγαλύτερες υπηρεσίες που προσέφερε το νησί της Σκοπέλου στον αγώνα ήταν αναμφίβολα η παροχή βοήθειας και ασύλου σε όλους τους Έλληνες πρόσφυγες, οι οποίοι για να σωθούν απο το μένος των κατακτητών ήρθαν στην Σκόπελο και στην Σκιάθο μετά την αποτυχία των κινημάτων της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας. Μετά την καταστροφή του Πηλίου απο τον Δράμαλη (Ιούλιος 1821) οι κάτοικοι και οι διάφοροι οπλαρχηγοί κατέφυγαν στα δύο νησιά, επίσης πρόσφυγες απο τον Όλυμπο ήρθαν για να ενωθούν με αυτούς. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους όταν ο Αβουλαβούτ πασάς νίκησε τους επαναστάτες στην Χαλκιδική και την κατέστρεψε, ο πλοίαρχος Καμπούρης διέσωσε πολλούς και τους μετέφερε στην Σκόπελο, όπου η κατάσταση ήταν απελπιστική. Σε 70 χιλιάδες υπολογίζονται οι συγκεντρωμένοι πρόσφυγες και στα δύο νησιά. Ο συνωστισμός αυτός και η κακή διατροφή προκάλεσαν σοβαρές ασθένειες και απειλούσαν τους κατοίκους με επιδημίες. Την κατάσταση αυτή χειροτέρεψαν τα έκτροπα των διάφορων οπλαρχηγών και των παλληκαριών τους, οι οποίοι συμπεριφέρονταν άσχημα προς τους κατοίκους των νησιών. (5)
Οι Οπλαρχηγοί στην Σκόπελο.
Μετά την καταστροφή της Νάουσας και της γενικής καταστολής της επανάστασης στην Βόρεια Ελλάδα, ο Διαμαντής Νικολάου (υπήρξε ένας απο τους γενναιότερους κλέφτες του Ολύμπου:"Το σώμα του Διαμαντή αξίζει μια στρατια") και άλλοι συγκεντρώθηκαν στην Σκόπελο. Από τον Μάιο του 1822 η επανάσταση μετατοπίστηκε στα μεγάλα ανδραγαθήματα μέσω των οποίων εδραιώθηκε ο ελληνικός αγώνας. Στην Μακεδονία και Θεσσαλία κυριαρχούν οι Τούρκοι, μόνο στην Σκόπελο και την Σκιάθο ανέμιζε η σημαία της ελευθερίας. Το νησί εξακολουθεί να βοηθά με όλους τους τρόπους τον αγώνα με τα πλοία του. Πλοία της Σκοπέλου υπό τον Γ. Καμπούρη έλαβαν μέρος στην εκστρατεία του Διαμαντή, η οποία έγινε για να καταφοβίσουν τα παράλια του Ολύμπου. Το νησί παραμένει ελεύθερο λόγω της απασχόλης των Τούρκων με την νοτιότερη Ελλάδα. (6)
Η Ναυμαχία της Λήμνου..
Ο Λαμπούτ πασάς της Θεσσαλονίκης είχε σχεδιάσει την καταστροφή των νησιών της Σκιάθου και της Σκοπέλου. Σε αυτά όμως βρίσκονταν πολλοί καπαεταναίοι με τα παλληκάρια τους, οι οποίοι ήταν πρόθυμοι να υπερασπιστούν τα νησιά. Έτοιμοι όμως ήταν και οι κάτοικοι να αμυνθούν με την βοήθεια των Υδραίων. Στις αρχές του 1823 διορίσθηκε στην Σκόπελο αντέπαρχος ο Γεώργιος Ζαχαριάς. Οι Σκοπελίτες έχοντας την πληροφορία ενδεχόμενης επίθεσης απο τους Τούρκους αποφάσισαν να επιτεθούν πρώτοι και να αποτρέψουν την είσοδο τους στα ύδατα τους. Στην εκστρατεία αυτή έλαβαν μέρος και Σκιαθίτες, Τρικεριώτες, Ψαριανοί, Σπετσιώτες και Υδραίοι. Μεταξύ των Σκοπελιτών ήταν και ο Γ. Καμπούρης με το μπρίκι του. Τον Μάρτιο του 1823 συνάντησαν τον στόλο του Λαμπούτ πασά κοντά στην Λήμνο, όπου διεξήχθη ναυμαχία στην οποία υπερίσχυσαν οι Έλληνες απομακρύνοντας τον Τουρκικό στόλο απο τις Βόρειες Σποράδες. (7)
Απόκρουση τουρκικών επιθέσεων...
Οι Τούρκοι ετοίμαζαν και άλλη επίθεση εναντίων των νησιών. Τον Μάιο της ίδιας χρονιας οι Σκοπελίτες ξεκίνησαν υπό την διοίκηση του Γ. Καμπούρη για να αντιμετωπίσουν τον τουρκικό στόλο. Αυτή η εκστρατεία ήταν η έκτη στην οποία συμμετείχε και έφερε εις πέρας ο Γ. Καμπούρης αλλά δεν γνωρίζουμε περισσότερα για την έκβασή της. (8)
Η Σκόπελος ορμητήριο του Διαμαντή και του Καρατάσου και ο εμφύλιος σε Σκόπελο και Σκιάθο.....
 |
| ο Αναστάσιος Καρατάσος |
Με το τέλος του τρίτου έτους της επανάστασης, το Έθνος μπαίνει σε ένα κεφάλαιο εμφύλιων σπαραγμών, οι οποίοι συγκλόνισαν την Ελλάδα και απείλησαν την καταστροφή του αγώνα. Οι οπλαρχηγοί που βρίσκονταν στα νησιά απο το 1822 είχαν αρχίσει να έρχονται σε προστριβές με τους κατοίκους. Τα στρατιωτικά σώματα που ήταν υπό τις διαταγές τους συμπεριφέρονταν άσχημα προς τους κατοίκους και διέπρατταν ληστείες σε βάρος τους. Οι σημαντικότεροι απο τους αρχηγούς ήταν ο Διαμαντής και ο Καρατάσος, που είχαν εγκατασταθεί στην Σκόπελο, την οποία χρησιμοποιούσαν ως ορμητήριο των πειρατικών επιδρομών. Αρχικά δεν ενοχλούσαν τους κατοίκους της Σκοπέλου, οι δε πειρατικές επιδρομές γίνονταν εις βάρος της Σκιάθου. Ο Μιαούλης αργότερα διόρθωσε την κατάσταση και έδιωξε τους πειρατές απο την Σκιάθο. (9)
Η προσφορά της Σκοπέλου στον αγώνα κατά το 1825....
Η Σκόπελος δεν έπαυσε να συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στο απελευθερωτικό αγώνα και να προσφέρει βοήθεια παρά την συνεχή τουρκική απειλή. Σκοπελίτες πλοίαρχοι όπως ο Δελής, Σταμάτης Αστέρης και Σταμάτης Κουμιώτης συνέβαλαν στον αποκλεισμό του Βόλου μαζί με άλλα ελληνικά πλοία. Σε επιστολή προς τους καπετάνιους των ελληνικών πλοίων οι Σκοπελίτες τους προτρέπουν να στείλουν ναυτική δύναμη που να ενωθεί με τα πλοία του νησιού τους για να εμποδίσουν την τροφοδοσία των Τούρκων που πολιορκούνταν στα Σάλωνα. (10)
Η ένταξη στο ελληνικό κράτος..
Η Σκόπελος εντάχθηκε επίσημα στο ελληνικό κράτος με την συνθήκη της Κωνσταντινουπόλεως το 1832 στο νομό Ευβοίας, εκκλησιαστικά και πολιτικά μαζί με άλλα νησιά των Βορείων Σποράδων ώς την δεκαετία του 1910 όταν πολιτικά τοποθετήθηκε στον νομό Μαγνησίας. (11)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου