ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΙΜΑ

 

Οι Άγιοι Θεόδωροι, που "φανερώνουν" τους γαμπρούς.

H ημέρα γιορτής των Αγίων Θεοδώρων, είχε συνδυαστεί στην Σκόπελο (αλλά και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας) με έθιμα που αφορούν στην ανεύρεση του “γαμπρού” απο τις ανύπαντρες κοπέλες. Όποιοι στο σπίτι τους είχαν Θεόδωρο πήγαιναν στην εκκλησία στάρι, που ο παππάς το μοίραζε στα κορίτσια. Το βράδυ τα κορίτσια έβαζαν το στάρι κάτω απο το μαξιλάρι τους και έλεγαν το παρακάτω τραγούδι:

Άη Θόδωρα καλέ μ'

και καλέ μ' και ταπεινέ μ'

απο την έρημο περνάς

και τις μοίρες χαιρετάς

βρες και με τη μοίρα μου

και διπλά χαιρέτησε την

αν κάθεται να σηκωθεί

και αν περπατεί να τρέχει

και το σταράκ' που σπείραμε

ναρθεί μαζί να το θερίσουμε.

Στην συνέχεια όποιον άντρα έβλέπαν στον ύπνο τους , αυτόν και θα παντρεύονταν (συνήθως το όνομα είχε σημασία).

Μια παραλλαγή του προηγούμενου εθίμου, ήταν να έριχναν το στάρι στη διασταύρωση τρίστρατου δρόμου. Ο άνδρας που θα περνούσε πρώτος, θα ήταν και ο γαμπρός.

Άλλες κοπέλες έβαζαν κάτω απο το μαξιλάρι τους χαρτιά με ονόματα και το πρωί έπιαναν στην τύχη ένα απο αυτά.

Άλλοτε πάλι γέμιζαν μια γλάστρα με χώμα και άμμο θαλάσσης και έκαναν μια γέφυρα. Το βράδυ την έβαζαν δίπλα απο το κρεβάτι τους και στον ύπνο τους έβλεπαν “τον γαμπρό”. Ήταν αυτός που θα περνούσε απο τη μια μεριά στην άλλη.

Τέλος έπαιρναν τρία φύλλα συκιάς και έκαναν ένα σταυρό με αλάτι σε κάθε φύλλο. Στα δύο έγραφαν πάλι με αλάτι ένα όνομα γνωστού ενώ στο τρίτο ένα όνομα άγνωστου. Το πρωί κοιτούσαν πιο ήταν ζαρωμένο. Αν ζάρωνε το τρίτο θα παντρευόνταν άγνωστο απο άλλο μέρος ενώ αν ζάρωνε ένα απο τα άλλα δύο θα έπαιρναν πρόσωπο γνωστό τους. Το στάρι των αγίων Θεοδώρων το φύλαγαν για της Φανερωμένης.

Στη Γλώσσα των αγίων Θεοδώρων ήταν παλιά αργία. Πήγαιναν στη θάλασσα, έτρωγαν θαλασσινά και στο γυρισμό μαζεύονταν στα σπίτια και έλεγαν αποκριάτικα τραγούδια, παρόλο που οι απόκριες είχαν περάσει. Η τάση των ανθρώπων για διασκέδαση δεν μπορούσε να φύγει εντελώς μετά τις αποκριές. Συνήθιζαν μάλιστα να λένε ένα τραγούδι αποκριάτικο, που άρχιζε “Τ' άη Θοδώρου το βουνό το υψηλό , το μέγα...”.

Στο Κλήμα τα κορίτσια συνήθιζαν να κάνουν τις γνωστές μαντείες για τον γαμπρό.

Όλα αυτά τα παλιά έθιμα, δείχνουν τη σημασία που είχε για τους ανθρώπους και κυρίως τις γυναίκες ο “γαμπρός”, αλλά και την ανάγκη να γνωρίζουν κάτι από το μέλλον!

Πηγή: Σκοπέλου Λαϊκός Πολιτισμός του Αδάμαντιου Σαμψών.

Επιμέλεια,  Επιλογή Κειμένων και Φωτογραφιών: Σπυριδούλα Μπετσάνη.

Φωτό: Studio B&G PHOTO PRESS AGENCY (Μπουργιώτης Ε – Ρασσιάς Γ)

Για τον Πολιτιστικό και Λαογραφικό Σύλλογο Σκοπέλου