Πρωινό Σαββάτου στη Μονή Τιμίου Προδρόμου στη Σκόπελο.....

 

Πρωινό Σαββάτου στη Μονή Τιμίου Προδρόμου στη Σκόπελο.....

       Μια επίσκεψη σ' ένα μοναστήρι, αρκεί για να γαληνέψει και να ηρεμήσει η ψυχή! Απόδραση απο την πολύβουη και πολυάσχολη ζωή προς την απλότητα, την ταπεινότητα και την ησυχία, αυτό έχουν ανάγκη τελικά οι σύγχρονοι άνθρωποι να έρθουν σε επαφή με “κάτι” πιο υγιές και αληθινό!

Μια τέτοια ανάγκη, υπήρξε η αιτία για την επίσκεψή στην Ιερά
Μονή Τιμίου Προδρόμου,στην κορυφή του όρους “Παλούκι” της Σκοπέλου ένα πρωινό Σαββάτου. Τα σύννεφα αγκάλιαζαν τον χώρο και η ησυχία επέτρεπε να αφουγκραστείς τους ήχους της φύσης, ο αέρας χάϊδευέ τα φύλλα των δέντρων ενώ η θέα προκαλλούσε δέος, απο όποια πλευρά και αν βρισκόσουν. Αντίκρυ, ο οικισμός της Χώρας, λες και η Μονή χτίστηκε εκεί για να αγναντεύει, να παρατηρεί και να προστατεύει ως “άγρυπνος φρουρός”.

Στην πύλη εμφανίστηκε με ένα αγνό χαμόγελο στο πρόσωπό του, ο π. Θεοδόσιος, ο οποίος διαβιεί στη Μονή εδώ και πέντε χρόνια δηλαδή απο το 2016. Αφουγκραζόμενος τις ανησυχίες του π. Αλέξιου για την ερήμωση της Μονής, αποφάσισε να εξυπηρετήσει για μερικούς, μήνες, οι οποίοι έγιναν χρόνια. Η ομορφιά του τόπου, και η ιστορία της Μονής, στάθηκαν καθοριστικοί στο να μείνει παραπάνω. Mε την παρουσία του μοναχου Θεοδοσίου εγινε ξανα ανδρικη Μονη, οπως ηταν με την ιδρυσή της.

Περάσαμε στο Αρχονταρίκι, όπου κεραστήκαμε καφέ ελληνικό και γλυκό του κουταλιού κυδώνι, συζητώντας συγχρόνως την αγωνία του, για την άμεση ανάγκη εργασιών συντήρησης, σε ευπαθή αντικείμενα, η οποία θα δώσει μερικούς ακόμη αιώνες ζωής σε αυτά αλλά και στις εργασίες αναστήλωσης που πρέπει κάποια στιγμή στο μέλλον να γίνουν και που είναι πολυδάπανες.

Έπειτα περιηγηθήκαμε στον χώρο. Εντός του Ιερού Ναού

παρατηρήσαμε οτι γίνονται ήδη εργασίες συντήρησης, στο τέμπλο και στις εικόνες, οι κολώνες αποχρωματίζονται για να αποκαλυφθεί το μάρμαρο (το μάρμαρο αυτό πιθανόν να έφερναν απο τα Σκάτζουρα, όπου υπήρχε παλιά λατομείο), ακόμη και στα πλακάκια του δαπέδου ήταν εμφανής η διαφορά του χρώματος λόγω καθαρισμού. Η διαπίστωση οτι υπάρχει σημαντική φροντίδα και πλήθος εργασιών στη Μονή ήταν ανακουφιστική.

Στη συνέχεια ανεβήκαμε στην βιβλιοθήκη, όπου ένας θησαυρός απο σπάνια βιβλία και χειρόγραφα κατοικούν στα ράφια του δωματίου. Εκεί υπάρχουν και δύο γράμματα του Αγίου Νεκταρίου, τον οποίο συνέδεε στενή φιλία με τον Γέροντα Σωφρόνιο, παλιό ηγούενο της Μονής. 

Ο Άγιος Νεκτάριος είχε εκφράσει πολλές φορές τον πόθο του να μονάσει στον Πρόδρομο αλλά πίστευε οτι ο Θεός για κάποιον λόγο τον έστειλε στην Αίγινα και έτσι έμεινε εκεί:<< ο νούς μου και ο πόθος μου εισίν αλλαχού, εις τον Πρόδρομον της Σκοπέλου, αλλά μια φωνή ενδομύχος μοι λέγει, ότι ανέλαβες καθήκοντα εις την Αίγιναν και οφείλεις να εκπληροίς αυτά, μένων εις την Αίγιναν>> .

Βγαίνοντας απο τη βιβλιοθήκη κατευθυνθήκαμε στον χώρο, όπου ο π. Θεοδόσιος αγιογραφεί, καθιστώντας ως κύριο εργόχειρο της Μονής την εικονογράφηση βυζαντινών εικόνων. 

Απο εκεί αγναντεψαμε το αμπέλι, το οποίο φύτευσε ο ίδιος μαζί με μερικές ελιές, και τον καλωπισμό, που πραγματοποιήθηκε στις βραγιές. Αυτή η εικόνα ανακάλεσε στη μνήμη μας το αμπέλι του Γέροντα Σωφρόνιου και τον ξακουστό “Προδρομίτικο Οίνο”, που αποτέλεσε το κύριο έσοδό της Μονής εκείνη την εποχή.

Ακριβώς δίπλα βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου και στη μέση τα κατεστραμμένα απο τον σεισμό του 1963 κελιά, έχουν περάσει πράγματι αρκετά χρόνια........

Ύστερα επισκεφτήκαμε το δωμάτιο με τους “πληγωμένους αργαλειούς”, όπου οι καλόγριες που μόναζαν εκεί μέχρι το τέλος του 2008, ύφαιναν. 

Τα παλαιότερα χρόνια ύφαιναν και
μετάξι δημιουργώντας τα υπέροχα “αραχνοϋφαντα” πουκάμισα της παραδοσιακής σκοπελίτικης ενδυμασίας και οχι μόνο. Συγκίνηση μας προκάλεσε το μετάξυ που υπάρχει ακόμη , πάνω σε έναν "κοιμώμενο" αργαλειό.

Φεύγοντας στάθηκα στο δωμάτιο όπου ο π. Θεοδόσιος έχει στήσει το εργαστήριο κεραμικής. Ο ίδιος επιθυμεί να εργαστεί πάνω στην παραδοσιακή, βυζαντινή, εγχάρακτη κεραμική, πατώντας πάνω στα παλιά πρότυπα, που υπάρχουν στην Μονή.

Αποχαιρετήσαμε τον π. Θεοδόσιο και ευχηθήκαμε καλή αντάμωση και καλή δύναμη στην προσπάθεια που κάνει να επαναφέρει, κατά κάποιο τρόπο την Μονή στην αρχίκη της κατάσταση, πριν τις αλλοιωτικές παρεμβάσεις, που έγιναν στο παρελθόν. 

    Επειδή όμως η Μονή είναι πολύτιμος θησαυρός για  όλους τους κατοίκους του νησιού, τότε όλοι οφείλουμε να συμβάλλουμε στην σύντήρηση του, στο μέτρο που ο καθένας μπορεί, ώστε να διατηρείται  ως μαρτυρία της πίστης μας και ως θρησκευτική κληρονομιά.

    

  Οι μοναχοί διαβιούν ζωή λυτή σε τόπους ερημικούς και απόμερους για να κρατούν το φώς των “φάρων” της Ορθοδοξίας πάντα αναμμένο.....

    Μετά την επίσκεψη απο έναν ιερό τόπο, ποτέ δεν επιστρέφεις ίδιος, φεύγεις πάντα “αλλαγμένος” και πάντα υπόσχεσαι να επιστρέψεις, αφού έχεις κρατήσει στην ψυχή σου, λίγο απο το φως, που εκπέμπει η πνευματική ζωή, το << Φως εκ φωτός......>>.

Ευχαριστίες πολλές με σεβασμό και εκτίμηση

στον Μοναχό Θεοδόσιο, εγκαταβιών, της Μονής Προδρόμου για την ζεστή φιλοξενεία και

στον π. Κωνσταντίνο Καλλιανό για την μεταφορά της ιστορικής του γνώσης σχετικά με την Ιερά Μονή.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ.

Σύμφωνα με τα σχόλια που κάνει ο Πάτερ Κωνσταντίνος Καλλιάνός το 1994, στην μελέτη του, πάνω στην ανέκδοτη χειρόγραφη εγκύκλιο Υπερ Βοηθείας της Μονής, που βρίσκεται στα αρχεία της Μονής, αναφέρεται οτι η Μονή Προδρόμου ιδρύθηκε το 1612 από τον ιερομόναχο Συμεών, ο οποίος υπήρξε κτήτωρας και πρώτος ηγούμενός της. Ο Συμεών με αίτησή του προς τον Πατριαρχικό Οικουμενικό Θρόνο ζήτησε να του δοθεί η άδεια και ο Σταυρός για να ιδρύσει Σταυροπήγιο Παρτριαρχικό (δηλαδή το Μοναστήρι του).

Στην συνέχεια το 1619 το Πατριαρχικό Γράμμα, του Πατριάρχη Τιμόθεου Β' του απο Παλαιών Πατρών, απένειμε στη Μονή της Σταυροπηγιακή αξία και της παρείχε το προνόμιο <να μην εισέρχεται στο Μοναστήρι για να σπουδάσει ή να διαμείνει ή να μονάσει γυναίκα>, έγινε δηλαδή άβατο γιαυτό και φημίστηκε απο τον λόγιο Σκοπελίτη και μοναχό, Καισάριο Δαπόντε ως, “ ο Πρόδρομος το ασκητικόν”, στην οποία μόναζαν μόνο άνδρες.

 

Το 1721, σύμφωνα με χρονολογία που υπάρχει στο υπέρθυρο του Ναού, ανακαινίσθηκε από τον ηγούμενο Φιλάρετο. Υπέστη όμως καταστροφές από σεισμούς και κεραυνούς στις αρχές του 19ου αιώνα και ανασυγκροτήθηκε με τη συνδρομή του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

 

Η μονή απέκτησε μεγάλη κτηματική περιουσία με την πάροδο του χρόνου, είχε 3 μετόχια επάνω στη Σκόπελο το ένα στον λεγόμενο «Καλόγηρο», το άλλο στη «Γλώσσα» και το τελευταίο στο «Έλεος» (Έλιος). Μετόχι της υπήρξε επίσης και η εκκλησία της Παναγίας Ελευθερώτριας στο «Μάρμαρο».Διέθετε ελαιοτριβείο και νερόμυλο. Μετά το 1821 άρχισε η ερήμωση της Μονής.

 

Το 1834 με τον αντιεκκλησιαστικό νόμο των Βαυαρών, διαλύθηκαν πάνω απο 400 μοναστήρια, δυστυχώς και ο Πρόδρομος. Ο τελευταιος επίσκοπος Σκοπέλου Ευγένιος Οικονόμου κατάφερε να περισώσει μερικά ιερά κείμενα και ιερά λείψανα και να τα μεταφέρει στον καθεδρικό ναό της Γεννήσεως του Χριστού.

Στις αρχές του 19ου αιώνα και στην χειρόγραφη εγκύκλιο υπερ βοηθείας την οποία υπέγραψε ο ηγούμενος Κύριλλος ιερομονάχος, αναφέρεται οτι μαζί με την επιστολή για τη “συγκέντρωση ελεών” θα σταλούν και άγια λείψανα προς “ρώσιν και ίασην ψυχής τε και σώματος” του Αγίου Παντελεήμον, του Αγίου Χαραλάμπους, των Αγίων και θαυματουργών Αναργύρων, του Αγίου Ευρέμ, του Αγίου μεγαλομάρτυρος Τρίφωνος και της Αγίας μεγαλομάρτυρος Αγαθής. Καταλαβαίνουμε λοιπόν οτι τα ιερά αυτά λείψανα υπήρχαν στη Μονή του Προδρόμου.

 

Το 1868 ο αρχιεπίσκοπος Χαλκίδος Καλλίνικος Καμπάνης «ζήτησε από το Υπουργείο των Εκκλησιαστικών την ανόρθωση της εν Σκοπέλου Μονής του Τιμίου Προδρόμου, έχουσα μετόχια την του Αγίου Ρηγίνου Μονήν και την της Ζωοδόχου Πηγής» στο ερημονήσι Πιπέρι.

Πολλή σημαντική υπήρξε η εγκατάσταση του Γέροντα Σωφρονίου Κεχαγιόγλου, απο τη Ραιδεστό της Θράκης, ο οποίος μετά απο πολλές αντιδράσεις κατόρθωσε να στερεωθεί στη Μονή και να την καταστήσει “Κέντρο Πνευματικής Οικοδομής”. Έτσι αρχίζει μια περίοδο ακμής κατά την οποία ο Γέροντας Σωφρόνιος ανακαίνισε τη Μονή, καλλιέργησε τα γύρω κτήματα, φύτευσε αμπέλι και σύστησε αδελφότητα καλογριών, όπου μόναζαν στη μονή και που ως τότε διέμεναν στη Μονή Αγίας Βαρβάρας. Κατα την περίοδο εκείνη, ο Γέροντας Σωφρόνιος παρήγαγε τον περίφημο Προδρομίτικο Οίνο (μπρούσκο).

 

Αξίζει να αναφέρθεί οτι ο Γέροντας Σωφρόνιος υπήρξε και

προσωπικός φίλος του Αγίου Νεκταρίο και μάλιστα ο Άγιος είχε εκφράσει την επιθυμία να συμμονάσει με τον Γέροντα εδώ στην Ιερά αυτή Μονή. Διασώζονται μάλιστα και επιστολές του Αγίου προς τον Γέροντα Σωφρόνιο. Σε άλλο γράμμα δε που απέστειλε ο Άγιος Νεκτάριος προς της μοναχές τις Αγ. Τριάδος αναφέρει χαρακτηριστικά: <ο νούς μου και ο πόθος μου εισίν αλλαχού, εις τον Πρόδρομος της Σκοπέλου.....>>.

 

 

Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη Μονή η γυναικεία αδελφότητα από την Αγία Βαρβάρα και συνέχισε να λειτουργεί πλέον ως γυναικείο μοναστήρι με ηγουμένη την Γερόντισσα Ξένη Γαλατσάνου (+1980) και εν συνεχεία την Γερόντισσα Ξένη Σδούγκου (+2008).

 

Ο καταστροφικός σεισμός του 1963 επέφερε άλλο ένα ισχυρό πλήγμα στη Μονή. Πλήγμα το οποίο έφερε παρεμβάσεις με σύγχρονα υλικά τα οποία είναι εμφανή και οι οποίες ανορθωτικές επεμβάσεις έμειναν ημιτελείς λόγω ελλείψεως πόρων.

 

Τώρα στην Ιερά Μονή εγκαταβιώνει ανδρική αδελφότητα και κύριο εργόχειρο της Μονής είναι η εικονογράφηση βυζαντινών εικόνων.Mε την παρουσία του μοναχου Θεοδοσίου εγινε ξανα ανδρικη Μονη, οπως ηταν με την ιδρυσή της.

Κείμενα και Φωτογραφίες: Σπυριδούλα Μπετσάνη

Πληροφορίες: π. Κωνσταντίνος Καλλιανό και μονάχος Θεοδόσιος.

Φωτογραφία Τέλους: Αρχείο Μονής Τιμίου Προδρόμου.